անուղղելի

գիտեմ 

ես չեմ կարողանալու պայքարել մահվան դեմ

օրինակ քիչ ծխել, ցերեկը չխմել, 

պատժող մտքերից ինձ ներսից չուտել

չցանկանալ որ հսկայական մի ծանրություն

կոտրի ոսկոռներս, 

ներսումս բաց չթողնի 

ավերակը որից սկսել եմ

որին ձգտում եմ 

որտեղ ամենաճանաչելին եմ

ինքս ինձ դառնում 

փչացած հայելու մեջ 

ով ես եմ՝ հայելին

փչացած

ով ինձ կքայքայի, կքրքրի

կքարկոծի ու կմեղադրի ցավ ապրելու մեջ

ու քամու տեղ դնելով կցրի 

փոշիացած մարմինս 

դեպի անդունդը սողացող երկրագունդի եզրերից, 

կկորցնի ինձ ինձանից

կկոտորի ինձ իմ ուզած կոտորածով

կպարգեվի ինձ իմ ուզած մահը

որին ձգտում եմ
ապրելով

good daughter

i had to come close to feel how foreign we have become to each other

or have we always been estranged? you say you don't remember 

what took place when my body split from yours, cut off and isolated

for one month. you visited everyday during the times you were given permission 

by men and women in white coats. and papers. and walls.

walls do not permit touch. a hand. your fingers. your breast. 

later on you say how these trivial questions do not appeal to you, meaning - 

birth is a trivial act and one must be weak 

to hover too long on its experience, then 

the story it leaves behind.

there is shame in this and i am the shame 

you will not name out loud to yourself, to me, let alone anyone else. 

am i a secret you keep in your breast?

i would have been one year old to myself thirty years ago now. 

i had to learn to nurture myself without your tender body as home.

i still haven't learned.

instead, i burrow deep inside the bodies of women i love,

women with whom i make love

for sustenance.  

sitting across from you on the bed - 

you like a queen on your throne - cold,

distant, afraid. i came to ask you if it is OK that sometimes 

i, too can be cold, distant, afraid. 

like mother like daughter. 

not good enough. 

never good enough.

never good.

or enough.

you had to learn to nurture yourself without her tender body.

you swallowed shame and guilt like any good daughter would.

and did it make you any more woman?

you didn't understand. love 

is a duty we must perform to stay alive, perhaps.

but perhaps, to die is easier.

you didn't understand how i can be so cold,

distant and afraid. while i wanted to reach my hand

toward you, lay your head down on my bosom,

brush the hair from your face, place

my fingers over your eyelids to close,

sing you a song,

watch you crumble,

dissolve,

turn to water - a place 

where we can both breathe again.

patriarchy

i imagine the day
my sisters will call me to say you are dead
and i will already have been far away -
as far as i could have gone from you
while you still pulled at an invisible cord
tucked under my skin by your hands.

your death would decrease this distance
for which i had fought and won, and i will know
perhaps for the last time
how much power you still hold over me -
a captured fish in a sea of destructive dependency.

and i will shrink into a ball
and i will fall down on my knees
and i will howl holding my belly
where you never lived
and i will say "not yet, not yet,
i am not ready yet".

but what keeps living will not care
nor stop living to bring you back
to give you even a split second of time
to honor any part of you not dead.

and i will gather my things
and come home to watch your resting
eyes, your body prepared to be returned
by the women that loved you
back to the powerful force
that birthed you.
that birthed me
of you.

later i will stand by your grave
after the earth completes you.

i will take off a layer of my own body
that was fed by your fear
of that part of yourself
that is who i am:
reckless
fearless
soft.

i will dig a second grave.
bury the body shocked
by shame.

bid you farewell.




.

what to do with pain

don't try to give it shape - it is like water

cry it, carry it, but don't contain it

burying it is an option, but the bones of it

remain, remnant, reminiscent of an origin

you cannot utter, give name to - it 

is a howl and a moan

so revel in its pleasure pain

open your mouth and hear its sound

from your own guttural shell

let it sit in your lungs, but don't

hold your breath, don't

hold back your heart

from beating through your chest

seeking exile 

from the body present and still

reaching for ground

i would be lying to you if i said

there is safety from feeling

pain - is medicine

we make

we take

break

open the wound of wounds

die in it

Որոշ տարիներ կա փախչելու ցանկություն - Քլաուդիա Ռենկին

Որոշ տարիներ կա փախչելու ցանկություն -

դու թռնում ես քո ինչ որ ցավից վեր

միևնույն է ցավը կենակցում է քեզ։

Կարող ես դա անվանել անկապտելի "դու" -

Դու դու ես նույնիսկ քեզանից առաջ

մինչև հասունանալով հասկանում ես դու

ոչ մեկ ես, անարժանի,

չարժանալով ինքդ քեզ։

                                                       

Նույնիսկ երբ քո սեփական քաշը վկայում է՝

դու այստեղ ես, պայքարելով

անգոյության ծանրության դեմ։

Ու միևնույն է այս կյանքը բաժանում է աչքերիդ կոպերը,  դու տեսնում ես քեզ, 
ով տեսնում է քո մեկնած ձեռքը

ինչպես վայր ընկնող ալիք -

/

Ես նրանք նա նա մենք դու շրջվիր

միայն թե հայտնաբերելու

հանդիպումը

որն օտարացված է այս տեղից։

Սպասիր։

Համբերությունը ապրելու մեջ է։ Ժամանակը բացվում է դեպի քեզ։

Բացումը քո ու քո միջև՝ գրավված,

հանդիպման գոտին գծված,

հաշվի առնելով քո ու քո պատմությունները -

Եւ ինչպես միշտ, ո՞վ է այս "դու"-ն։

Ամեն օր, քո սկիզբը,

արդենիսկ ներկայություն է-

Հեյ դու -

/

Սողալով ցած ու թաղելով այն "դու"-ն ով թաղված է ներսում։ Դու օրվա մեջ

ամեն տեղ ես ու ոչ մի տեղ ես։

Դուրսը ներս է մտնում -

Իսկ հետո, հեյ դու -

Լսվեց լուսնի լույսի տակ։

Հաղթահարվեց լուսնի լույսի տակ։

Շուտով ահա դու նստած ես, լսում ես հանրայնորեն, երբ լսվում է սա - 
այն ինչ, որ քեզ հետ տեղի է ունենում քեզ չի պատկանում,

միայն դրա կեսն է քեզ վերաբերվում, արական Նա-ն խոսում է

Քլեյր Դենիսի Beau Travail ֆիլմից ու քեզ տանում է

մարմնի մեջ, որտեղ դու ստանում ես դատարկ մի հայացք -

Աշխարհը այնտեղ դրսում պնդում է, որ միայն կեսն է քեզ վերաբերվում։ Այն ինչ տեղի է ունենում քեզ չի պատկանում, միայն դրա կեսն է քեզ վերաբերվում։ Այն քոնը չէ։ Միայն քոնը չէ։

/

Ու միևնույն է մի աշխարհ սկսում է իր կատաղի ջնջումը -

Ո՞վ ես դու ընդհանրապես, որ ինձ "Ես" ես ասում։

Դու ոչինչ։

Դու ոչ մեկ։

Դու։

Մի մարմին աշխարհում խորտակվում է այդ տեղ -

Հեյ դու -

Մեր ամբողջ բռնկում պատմությունը

չի ներարկի ներըմբռնում,

մարմնին չի հասցնի գիտակցության

չի համոզի, որ այդ աչքերի միջի հայացքը

ասի "այո", չնայած որ չկա

լուծելու ոչինչ

նույնիսկ երբ ամեն պահ պատասխան է։

/

Մի ասա "Ես" եթե դա այդքան քիչ նշանակություն ունի,

քչից կախված լինելով՝ ստեղծում է ոչ մեկին։

Դու հիվանդ չես, դու վիրավորված ես -

դու ցավում ես կյանքի մնացած մասի համար։

Ինչպե՞ս հոգ տանել վիրավորված մարմնի համար,

այնպիսի մարմնի որը չի կարող տանել

պարունակությունը իր ապրածի։

Իսկ որտե՞ղ է ամենաապահով տեղը երբ այդ տեղը

պետք է լինի մի տեղ մարմնից բացի։

Նույնիսկ հիմա քո ձայնը խառնաշփոթի մեջ է գցում այս բերանը,

ում բառերը այստեղ են որպես զարկերակ, զարկելով

ներս չթողնել, ներսում պահել, ձայնը կտրել -

Դու չես կարող ասել -

Մարմինը թարգմանում է իր "դու"-ն -

դու այնտեղ, հեյ դու -

/

նույնիսկ երբ այն կորցնում է իր բերանի տեղը։

Երբ տեղավորում ես մարմինդ մարմնի մեջ,

ներս մտնելով՝ կարծես մաշկն ու ոսկոռը հանրային տարածք են,

երբ տեղավորում ես մարմինդ մարմնի մեջ

ներս մտնելով՝ կարծես դու ես գետինը որի վրայով քայլում ես,

դու գիտես, որ ոչ մի հիշողույթուն չպետք է ապրի

այս հուշերի մեջ

դառնալով մարմինը քո։

Դու դանդաղեցնում ես ամբողջ գոյության ընթացքը քո կանչով, որը միայն որպես երկինք է հայտնաբերելի։ 
Գիշերվա հորանջոցը 
կլանում է քեզ երբ դու պարկում ես սխալ անկյունով

արևին, արդեն պատրաստ ինքդ քո ձեռքը բաց թողնելու։

Սպասիր իմ հետ

չնայած սպասելը, սպասիր ինձ,

հնարավոր է տանի մինչև նրան, որ որևէ բան չարվի։

/

Լինել լքված, ոչ միայնակ, միակ ցանկությունը -

քեզ հեռվից կանչել, կանչել հեռվից դու։

Ո՞վ գոռաց, դու։ Դու

գոռացիր դու, դու ով օդի մեջ խշշոց ես, դու երբեմն

քեզ նման, դու երբեմն ասելիս դու,

գնա ոչ մի տեղ,

եղիր ոչ մեկ եթե ոչ նախ դու -

Ոչ մեկ չի նկատում, միայն դու գիտես,

դու հիվանդ չես, գիժ չես,

կատաղած չես, տխուր չես -

Միայն թե այն, որ դու վիրավոր ես։

/

Ամեն ինչ երանգված ամեն ինչ մթեցված ամեն ինչ

ստվերացված

կեղեքվածն է ծեծվածն է -

հետքն է

բերանի մեջ մնացած համն է։

Ես նրանք նա նա դու չափից շատ վճռական էինք երեկ, որպեզի իմանայինք, որ այն ինչ արված էր հնարավոր էր անել, միևնույն է արվել էր, երբեք չեր արվել -

Ամենից վատ վիրավարանքը զգալն է, որ դու այնքան էլ չես պատկանում

քեզ -

շաղ

սիրտս որ ստամոքս լիներ

քեզ չեր մարսի

ես քեզ ծամել չեմ կարող առանց թքելու

ես քեզ մարսել չեմ կարող առանց հետ տալու

ամեն տեղ քեզ եմ փնտրում

լուռ քո անունն եմ արտասանում
քթիս տակ

որ քեզ չկպնեմ

որ բառերով չասեմ
ոչ ինչ 

ինձ քո աչքերի մեջ թաքնված ցավն ա պետք,
որ ծամեմ

երբեք չմարսեմ ու մրսեմ իմ մեջ թաղված 

քո մեռած մասնիկներից

ինձ քո հայացքում սուր կտրող դանակն ա պետք

որ կտրի ինձ, կիսատ մնամ, կիսված գնամ
տուն - հոգուս մեջ լույս վառեմ 

ու նստեմ սարերի մթության մեջ 

գլուխս դեպի երկինք մեկնած

աստղեր քաղեմ քո բացակայությունից

քեզ կարոտելու փոխարեն

իմ երկու ձեռքերով կրակ վառեմ

իմ երկու ձեռքերը մեկնեմ 

բոցերին

պատկերացնեմ դու ես մաշկս խոցում,

որ տաքանամ իմ մեջ թաղված 

քո ցավից

դու մարդ չես

դու գիշերվա ու առավոտվա արանքում հայտնված շաղն ես,

ուր քայլում եմ խելագառված

ամբողջ գիշեր քեզ սիրելուց տառապած, չքնած - հանկարծ
առավոտյան բոբիկ ոտքերով
նետում եմ ինձ դեպի դաշտ

միայնակ ու մենակ

դու չկաս

դու չկաս

burying the sea

i pull you out of my mouth - long, green and transparent
strands of sea weed

covered in fishnets - accumulation
of years' worth of lifetimes we lived

inside of each other - earth and water

a touch that gives the heart shape, the heart
that beats into my palms

and how carelessly i drank

i pull you out of my throat - rush of memories on mute
only the trees can decipher

a tilted sea, always to the right, your hair
waves stuck in my gut, tickling sensation so i never forget

how bodily i knew you, how close and forever you felt
beyond my skin

i pull you out of my stomach - your body weighing water,
your body weighing heartbreak

heavy like mourning -
a forgotten morning

i caress you out of my hair, fingers hollow
with a cold, dead whale

ashes blown in the sea wind -
an invisible story

i untell you from my tongue, excavate you
out of my lungs, the branches, the cells

on the ground of my belly, heaving, heaving
with this blue, blue loss

i breathe you out

a soft word
a hummed sound

from a distance - i can feel you
in my chin, tight with anger

unforgiving

goodbye reflection

to the mirror that formed out of the need 

for touching a wound in me 

externalized 

you appeared like an illusion

with hair the texture of earth,

skin the scent of wild sage, the kindest place

for a heart to beat, passed down 

palms of a grand

mother healer 

to the mirror that allowed me to see

a disheveled face, the brows 

of a father i could never name

in you, beloved - because of whom my heart

would race with fear, because of whom

a deeper heart opened inside the wound

wild and yearning for more -

an insignificant rock
longing for me

to the mirror that reflected unconditional

acceptance of whoever i turned out to be

when the masks i wore 

even to myself (how well one learns to lie 

in the face of learned and easy
helplessness - so i learn now inside the poem: being a child
is not the same as having no power)

wore off - a mirror that could not sustain 

the illusion reflected back -

a non-body 

how i wanted to see 

myself in you

instead i touched a ground, hard and true

mirror of my own creation
a desire not to see

kin 

in my native tongue 

circles kindness like a prayer gone extinct - 

wishing well, water waves spreading like a mirror, 

open arms, an embrace, breaking breaking

out of pain into forgiveness

to the reflection that scattered me 

all over a finite horizon, colored me in dusk -
told the sun to set without speaking,
told the beloved nothing of why
we must or we do
part ways

if we are waves

inspired by hnin

come beloved, let us see the fences that separate us

from each other’s humanity and our own, that convince us we need

protection from touch.

you are a river that forms from rain,

boundless. what if clashing is not so painful if we are waves?

what if the fires we start

start small and safe, then grow as we dance our bodies closer,

merge our souls in the sky as we were meant to be

together

shoulder to shoulder, holding each other to hold on to a future

with enough space to carry both our love

and our pain.    

water is what lovers give to quench the fire’s thirst

living inside these bodies thrown into the midst of wars
we never asked for,

nor were prepared to fight.

and what else is there to fight for if not to love more?

maybe these swords, these borders, these systems that make us

less human by making us scarce, make us make each other scarce

are not meant for our liberation.

for what else is a sword but a tool

for destruction?

beloved river,
sweet sweet wave,

come let me show you how water knows
no boundaries,

she just flows.

body uncontrolled

this is for the spirits that saw me see them -

may you be touched by the medicine that are your children

may you be reconciled for the journey toward water

horizon of nowhere, leading without vision 

into a loss beyond the body

a non-place, a dense absence, loudly silent, sterile 

and so violent.

may you recover dreams stolen by the whiteness of sky

on too many cloudy days

may what rain is to come resume your skin to your skin, 

your feet to the ground

your heart to its beating

may you seek yourself when seeking home.

this is for the children that are the medicine -

may you trust in the power of your hands to hold you

as they are the hands that have known giving

that have known carrying and caring 

that have transformed pain into healing

may you rejoice in the ground beneath your feet

for your roots go deep, 

deep

deeper than any common history can ever discover,

uncover, excavate or prove.

may you recognize in your own body

uncontrolled - fire 

burning as it has grown to burn you, but this time

not to pain you, 

this time
to release you from the grips of shame.

woman interpreted

are we arguing now 

about how to speak to each other, expanding the space

for a transformation between us - or is the possibility of space 

becoming more constricted as you respond

to your need for being heard, silencing 

my interpretation of you. i know i can say, sometimes 

not say, what does not need to be spoken 

and sometimes must be spoken. 

forgive me beloved for this trespassing 

with words, forgive me

for this carelessness where i have hid

a desire to touch you, to bring you

to a more intimate place. 

what i could have spoken instead 

is that i understand your solitude -

it is also my own - of being a woman interpreted.

forgive me for this desire to break

us out of ourselves - a courage 

i know we both have. 

self portrait

first define the ground: if the body is 

not light - empty, pure, solid - it will not be 

a place for me to live;

to be frank, to be present - i am also a burden 

for my legs to carry, in constant doubt - do i dare 

give weight to my body?

you must think - and once spoke - 

“you have taught me more than i ever thought 

i could learn about women” - as if 

i am a bottomless mystery, a horizon 

beyond a horizon - like the vast silk of the sea seen 

from above - something

to dive into, or dig. in some moments of the day 

i think yes, i am a treasure - rare and raw -

unlike anything i have ever seen;

this is also why i cannot look at myself 

in the mirror without wanting to extract the earth 

around the root to become other

material - something more essential, less abstract 

and messy - a non-thing, a bird, the wind.

this is also why i would carry a glass 

bowl all over the city at 21 years old, 

and medicine to burn scars, smoke to consume

all the demons trapped in my lungs; 

being stoned was the only time 

i could look at myself in the mirror and agree 

that i was beautiful;

but on most occasions i have learnt or
out of habit, or even because of a resistance 

to will another perspective -

i tell the image looking back at me from the mirror - 

you - being that is supposedly

me, alien creature - you, nobody -

you, unworthy of beauty, compassion, love, 

healing, warmth, dreams, anything

good and wholesome - are ugly.

and how did i learn these things? 

if my heart were also a mirror it would reflect

another body - fingers curled into fists, 

eyes closed. because of fear 

the blood retreated back into my head,
safely sheltered all moving life force

inside the cranial cavity. to be thought is easier 

than to be material - tangible, vulnerable flesh 

and bones that make sound 

out of what has already been lived

against what is to come. i have become debris 

from stars dying too soon and dark matter 

made up of seemingly simple 

disappointments of a child. i have become 

what shame does to a face - 

paralyzed, marked by craters from a battle

ground that was once the soft and tender

inside part of an earth -

where the air was easier to breathe,

where the sun was kinder, and everything was kinder

where the muscles of my face let loose

and tears flowed despite the shame of being too soft,
and there was no need to pretend 
i was superhuman - that is to say - non-human.

now i am scar tissue, see? the lining thick

but smooth and so peaceful. i am still soft earth
and hard rock, i still have a body, cratered skin 

and a heart with eyes open inquiring 
about how to love and how to live dignified 
and free from now on.